1989'da Berlin Duvarı'nın yıkılmasıyla birlikte neoliberalizm, tüm dünyaya yayılarak küreselleşme sürecini hızlandırmıştı. Francis Fukuyama bu durumu "tarihin sonu" olarak nitelendirmişti. Ancak, aradan geçen 35 yılda Fukuyama'nın öngörüsünün aksine, tarihin devam ettiği görülüyor. Küreselleşme ise, teknolojik gelişmeler ve ekonomik dinamiklerle farklı bir yöne evriliyor.
Küreselleşmenin Değişen Yüzü
Küreselleşme, günümüzde sadece ekonomik bir olgu olmaktan çıkıp, teknolojik ve ideolojik boyutlar da kazanmıştır. Özellikle internetin yaygınlaşmasıyla birlikte, dünya daha da küçülmüş ve farklı kültürler, fikirler daha hızlı bir şekilde etkileşim içine girmiştir. Ancak bu etkileşim, her zaman olumlu sonuçlar doğurmamaktadır.
Teknolojinin küreselleşmeyi kaçınılmaz kıldığı bir gerçektir. "WWW" (World Wide Web) olarak bilinen internet ağı, ekonomik işleyişi ve hatta tahakkümü beraberinde getirerek "teknopoli" kavramını ortaya çıkarmıştır. Bu durum, günümüz insan dünyasının en önemli gerçeklerinden biridir.
Neo-Faşist Küreselleşme İddiaları
Bazı eleştirmenler, günümüzdeki küreselleşme sürecinin neo-faşist bir karaktere büründüğünü iddia etmektedir. Bu iddialara göre, küreselleşme, ulus devletlerin gücünü zayıflatmakta, kültürel çeşitliliği ortadan kaldırmakta ve ekonomik eşitsizlikleri derinleştirmektedir. Ayrıca, teknolojinin kontrolü ve veri toplama faaliyetleri, otoriter rejimlerin elini güçlendirebilmektedir.
Bu iddiaları destekleyen bazı argümanlar şunlardır:
- Ulus devletlerin zayıflaması: Küreselleşme, uluslararası şirketlerin ve kuruluşların gücünü artırarak ulus devletlerin egemenlik alanını daraltmaktadır.
- Kültürel homojenleşme: Küreselleşme, batı kültürünün diğer kültürler üzerindeki etkisini artırarak kültürel çeşitliliği azaltmaktadır.
- Ekonomik eşitsizliklerin artması: Küreselleşme, zengin ülkelerin daha da zenginleşmesine, fakir ülkelerin ise daha da fakirleşmesine neden olmaktadır.
- Teknolojinin kontrolü: Teknoloji şirketlerinin ve devletlerin veri toplama faaliyetleri, bireylerin özgürlüğünü kısıtlayabilmektedir.
Küreselleşmenin Geleceği
Küreselleşmenin geleceği, teknolojik gelişmeler, ekonomik politikalar ve ideolojik mücadeleler tarafından şekillenecektir. Eğer küreselleşme, daha adil, daha kapsayıcı ve daha sürdürülebilir bir şekilde yönetilemezse, neo-faşist eğilimlerin güçlenmesi kaçınılmaz olabilir. Bu nedenle, küreselleşmenin olumsuz etkilerini azaltmak ve olumlu etkilerini artırmak için küresel işbirliği ve dayanışma büyük önem taşımaktadır.
