İmla Tartışmaları Yeniden Alevlendi! TDK Yeni Yol Haritası Çizecek Mi?
Türkçe'nin imla kuralları, sosyal medyadan günlük hayata kadar birçok alanda tartışma konusu olmaya devam ediyor. Kimileri bu kurallara titizlikle uyarken, kimileri ise pek önemsemiyor. İşte bu tartışmaların odağında, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi, Uluslararası Balkan Üniversitesi ve Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği iş birliğiyle düzenlenen "Geçmişten Günümüze Türkçenin İmlası Uluslararası Sempozyumu" dün İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Genel Kurul Salonu'nda başladı. Sempozyumda, 100'ün üzerinde akademisyen sunum yapacak ve 40'tan fazla oturum gerçekleştirilecek.
İmla Neden Bu Kadar Önemli?
Türkiye Dil ve Edebiyat Derneği (TDED) Genel Başkanı Ekrem Erdem, sempozyumla ilgili yaptığı açıklamada, Türk Dil Kurumu'nun (TDK) yeni bir yol haritası çizmesi gerektiğini belirtti. Erdem, "Yaptığımız çalışmalar sonunda sıkıntıların önemli boyutunun kılavuzdaki kurallardan kaynaklandığını tespit ettik. İlim adamları görüş ve önerilerini ortaya koyması için bu sempozyumu düzenledik. Çünkü şu anda alıntı kelimelerin yazımından birleşik kelimelerin yazımına, uzatma ve inceltme işaretlerinin kullanımından yabancı dillerden geçen kelimelerin yazımına kadar birçok konuda fikir birliğine varılamamış." dedi.
Erdem, özellikle 1960 darbesinden sonra o zamanki Türk Dil Kurumu'nun koyduğu kuralların hala geçerli olduğunu ve bunların önemli bir kısmının ideolojik olduğunu vurguladı. Örneğin, şapka (inceltme işareti) konusundaki belirsizliğin kelimelerin anlam karışıklığına yol açtığını belirtti. "Âdem dediğimizde başka, adem dediğimizde başka anlam içeriyor." diyerek bu duruma dikkat çekti. Ayrıca, birleşik kelimelerin ayrı yazılması konusundaki ısrarın da karışıklıklara neden olduğunu ifade etti. Erdem, bu sorunlara çözüm bulunmazsa Türkçeye kötülük yapılmış olacağını ve sempozyumdan çıkacak görüşlerin TDK'ye yeni bir yol haritası çizmesinde yardımcı olacağını umduğunu söyledi.
Türkçe Bir Medeniyet Dili Mi?
Düzenleme kurulu üyelerinden Ayhan Küçük, imla kurallarının medeniyetle ilişkili bir durum olduğunu dile getirdi. Küçük, dilin tekrar kendi medeniyetiyle, kendi kültürüyle, kendi değer yargılarıyla ilişki kurması için imla kurallarının ona göre düzenlenmiş olması gerektiğini savundu. Aynı harfle birçok anlam değişikliği olabileceğini ve tıpkı Kur'an-ı Kerim'in harfleri üzerindeki uzatma işaretlerinin anlamı değiştirdiği gibi Türkçenin de öyle düşünülmesi gerektiğini belirtti. "Türkçe bir medeniyet dili. Dildeki değişim sadece alfabe değişimiyle ilgili değil, dilin kendi kavramsal içerikleri de büyük bir kısmıyla değişmiş durumda. Amacımız tekrar dili medeniyetimizi temsil eden boyuta getirmek." dedi.
Küçük, günümüzde bozulan bir konuşma ve yazı ortamı olduğunu, sosyal hayatta veya sivil hayatta bu bozuk Türkçeyi kullananların, mesleki formata geçtiğinde bundan şikayetçi olduğunu ifade etti. Bu nedenle, bilimsel ve akademik olarak bu konuyu tartışmaya açmanın önemli olduğunu vurguladı.
Sempozyumun Amacı Ne?
Sempozyum Düzenleme Kurulu Başkanı Prof. Dr. Ali Şükrü Çoruk, imla sempozyumunun düzenlenmesine yönelik ihtiyacı, "Sempozyum, geçmişten bu yana Türkçenin yazı dilinde karşılaşılan imla zorluklarına dikkat çekmeyi ve bu sorunlara çözüm bulmayı amaçlıyor. Hayatın değişmesiyle beraber yazı dilimizde de çeşitli gelişmeler oldu. Dolayısıyla bu noktada sorunları en az seviyeye indirecek çözüm yolu bulmak, başta biz akademisyenler olmak üzere bilim camiasının bir görevidir" ifadeleriyle anlattı.
Sempozyumda ele alınacak konular şu şekilde sıralanıyor:
- Ortak Türk Alfabesi
- Alıntı ve birleşik kelimelerin yazımı
- Noktalama işaretlerinin kullanımı
- Tarihî metinlerin aktarılmasında dilin kullanımı
- Medya dili ve sorunları
- Dijital ortamda Türkçenin kullanımı
- Yapay zekâ ve Türkçenin geleceği
- Tarih boyunca imla tartışmaları
Sonuç olarak, "Geçmişten Günümüze Türkçenin İmlası Uluslararası Sempozyumu" ile Türkçenin imla kurallarındaki sorunlara çözüm aranması ve TDK'nin bu doğrultuda yeni bir yol haritası çizmesi hedefleniyor. Sempozyumdan çıkacak sonuçlar, Türkçenin doğru ve etkili kullanımının yaygınlaşmasına katkı sağlayabilir.
